การจะเขียนเรื่องนี้ สิ่งที่ยากที่สุดคงอยู่ที่การจะ define หรือนิยามคำว่าแนวเพลง Alternative การตีกรอบแนวเพลงนี้ต้องการสร้างเพียงกรอบกว้างๆ เนื่องจากจุดประสงค์ของบทความนี้ คือ การแสดงให้เห็นความหลากหลาย และการเปลี่ยนแปลงไปของแนวเพลงนี้
ก่อนอื่น หากเรารู้ความหมายของคำ Alternative ย่อมจะช่วยให้เราเข้าใจบทความนี้ได้มากขึ้น Alternative ก็คือ ทางเลือก ซึ่งแปลตรงๆตัว แนวเพลงนี้ก็คือแนวเพลงทางเลือก ดังนั้น การจะ define แนวเพลงนี้จึงขอระบุไว้ว่า
แนวที่ไม่ได้มาจากค่ายใหญ่ที่เน้น Pop, Rock อกหัก หรือ Pop Rock, Pop Dance, R&B แม้แต่ลูกทุ่ง หรือสรุปง่ายๆ คือ เพลงที่ไม่ได้เป็นกระแสหลัก (Main Stream) ของสังคมนั่นเอง อย่างเช่น บี้ เดอะ สตาร์ เบิร์ด ธงไชย บอดี้สแลม โปเตโต้ อัสนี วสันต์ ฯลฯ แต่บางครั้ง เจ้าแนวกระแสหลักพวกนี้ก็มาจากแนวทางเลือกได้เหมือนกัน อย่างเช่น Hip Hop ที่ครั้งหนึ่งเคยมีคนฟังเป็นกลุ่มเล็กๆ แต่เมื่อเวลาผ่านไป แนวเพลง Hip Hop ถือว่าเข้ามาอยู่ในกระแสหลักได้ตามวงการเพลงในสหรัฐฯ แต่ในไทยนั้น ความนิยมก็ต้องถือว่ายังห่างไกลกับเพลง Rock และ Pop ซึ่งครองตลาดเรื่อยมา และขณะเดียวกัน เพลง Main Stream ก็อาจเป็นแนว Alternative ได้ ถ้าหากเป็นการสร้างสรรค์ให้แตกต่างไป ซึ่งอาจเป็นคำร้อง ทำนอง วิธีคิด วิธีเล่น
เอาล่ะ แล้วเพลงอัลเทอร์เนทีฟของเรานั้นเป็นแนวอะไรกันบ้าง กูรูหลายสำนักจิ้มไปที่ วง Modern Dog แต่ทำไมเพลง Rock 3-4 ชิ้นถึงเข้ากลุ่มได้ จากการวิเคราะห์แล้ว ก็อาจพอสรุปได้ว่า คำร้อง ทำนอง รวมถึงวิธีการร้องที่ต่างไป แต่ก่อนเพลงร็อคอาจจะร้องให้เพราะ ให้กินใจ ให้โยกตามอย่างเช่น ไมโคร อัสนี วสันต์ โลโซ แต่สำหรับวงหมาทันสมัยนั้น เนื้อร้อง ทำนอง ต่างออกไป นึกถึงกฎเกณฑ์น้อยลง ขณะที่ป๊อดนักร้องนำนั้น ก็มีเสียงที่เป็นเอกลักษณ์ มีวิธีการร้องที่ต่างไปอย่างชัดเจน
แต่จริงๆแล้ว ผมคิดว่า Modern Dog นั้นอาจเป็นเำพียงวง Alternative ที่ติดตลาดวงแรก เพราะเพลง Alternative นั้น ย่อมเกิดขึ้นตลอดเวลา เพียงแต่จะถูกถ่ายทอดออกมาหรือไม่ และเป็นที่รู้จักหรือไม่ อย่าง Modern Dog ตอนนี้ ผมก็คิดว่าพวกเขาเป็น Main Stream แล้วล่ะ เพราะคนทั่วประเทศรู้จัก แนวเพลงนี้จึงไม่ใช่ทางเลือกอีกต่อไป แต่เป็นหนึ่งในกระแสหลัก
ยุคต่อๆมา ค่าย Bekery ก็กลายเป็นเพลงทางเลือกที่ได้รับความนิยม หรือเป็นที่รู้จักมากที่สุด แนวเพลงที่หลากหลาย ทั้ง Dance ที่ต่างไป โดยกลายเป็นเด็กสาวที่ร้องแบบเป็นธรรมชาติ โดยเฉพาะเหล่า Dojocity ทั้งหลาย ทั้ง H, Trium Kingdom, Niece และวงสุดท้ายที่ผมรู้จัก คือ Mister Sister ที่ร้องเพลง อาม่าดุ หรือจะเป็น Rap อย่าง Joey Boy ที่ค่อยๆแจ้งเกิดขึ้นมา รวมถึง Silly Fools ที่มีต้นกำเนิดมาจาก Bekery เช่นกัน ซึ่งก็ถือว่าเ้ป็นวงร็อคที่แตกต่าง โดยเฉพาะดนตรีที่แน่น ไม่ใช่ Pop Rock แบบทั่วๆไป และเสียงร้องที่ไม่เหมือนใครของโต ซึ่งแม้ทุกวันนี้นักร้องจะเป็นเบนแล้ว แต่วงนี้คุณภาพไม่เคยตกจริงๆ นอกจากนี้ก็ยังมีเพลงเพราะๆ ซึ้งๆ แนวบอยด์ โกสิยพงษ์ ซึ่งก็กลายเป็นแรงบันดาลใจแก่ศิลปินรุ่นหลัง และัสร้างยี่ห้อบอยด์ โกสิฯ ขึ้นมาได้
หลังจากนั้น แนวเพลงอัลเทอร์เนทีฟก็ผ่านมาอีกหลายแนวทั้ง Hip Hop, Metal ซึ่งก็ยังคงอยู่บ้าง หายไปบ้าง อย่าง Metal หรือ Hardcore ที่พาตัวเองจากอัลเทอร์เนทีฟมาสู่กระแสหลักได้ โดยการนำของน้าแมว จีระศักดิ์ แต่เพลงแนวนี้ก็กลับไปเป็นอัลเทอร์เนทีฟอีกครั้ง เนื่องจากความนิยมตกลงไปมาก ส่วน Hip Hop นั้น ผมคิดว่ายังคงขยายตัวไปเรื่อยๆ เราเห็นคนแต่งตัวเป็น B Boy B Girl เพิ่มขึ้น เราไปที่ไหนก็เห็นกำแพงถูกพ่น (แบบสวยงาม สร้างสรรค์) หรือการรวมกลุ่มของวัยรุ่นก็มีที่ซ้อมเต้นแนว Hip Hop กัน ส่วนทำไมแนวนี้หาย แนวนี้เพิ่มก็มีปัจจัยอันหลากหลายเช่นกัน ทั้งกิจกรรมที่มากับแนวเพลงที่ช่วยยึดกลุ่มผู้นิยมแนวเพลงนั้น หรือการแต่งกาย การยอมรับของสังคม มีส่วนหมดครับ
ดนตรีไทยก็เคยสอดแทรกขึ้นมาเป็น Alternative เช่นกัน ซึ่งเป็นผลจากภาพยนตร์ โหมโรง ซึ่งผมจำได้ว่ายังซื้อซีดี ของอาจารย์ที่เล่นเป็นขุนอินเลย ขณะที่คนไทยก็แห่กันไปเรียนระนาดเป็นการใหญ่ แต่กระแสก็ดร็อปไปตามการเวลา แต่ทุกวันนี้ก็ยังพบเห็นคนชอบดนตรีไทยเยอะพอควรครับ
แล้วปัจจุบันล่ะ แนวเพลงไหนกันที่เป็น Alternative ก็ Reggae Ska ไง รวมไปถึง Jazz ซึ่งมาแรงจริงๆ ไอ้เจ้าเร็กเก้นี่ถือว่ากระแสมาตั้งแต่เมื่อปี 2 ปีก่อนที่เพลงดูเธอทำติดตลาด คิดลมบน ลอยสูงหลายเดือน จนโฆษณาซุปไก่ หรือรังนกอะไรสักอย่างยังต้องเอาไปเป็นเพลงประกอบ น้าจ๊อบ บรรจบแกเด็ดจริงๆ สำหรับเพลงนี้ ต่อแต่นั้น เพลงแนวนี้ก็มาเรื่อยๆของมัน ซึ่งส่วนหนึ่งเพราะแนวนี้เข้ากับคนไทยที่สนุกสนาน เฮฮา และแล้ว Bob Marley ที่อยู่เฉยๆของแกก็กลายเป็น Hero ของคนจำนวนไม่น้อย หลายคนถักผมเดดร็อค หลายคนใส่เสื้อแดง เขียว เหลือง หรือหาอะไรก็ได้ที่มี 3 สีเนี่ยมาใส่ เป็นอันรู้กันว่าเรา เรกเก้ นะ 55+
จนกระทั่งไม่นานมานี้ สักปีนึงได้ที่วงเรกเก้ (หรือว่าสก๊าาาาา !!) ก็ผุดมาเยอะแยะไปหมด อาจรวมไปถึงแนวเพลงใกล้เคียงอย่าง Bossanova ที่ก็ได้รับความนิยมเช่นกัน รวมถึง Jazz ที่คนสนใจเยอะขึ้นเรื่อยๆ คณะดุริยางค์ที่ต่างๆ ก็เปิดสอนสาขานี้โดยเฉพาะ ผลงาน Jazz ก็มีเรื่อยๆ รายการ 108 ดนตรีก็เพิ่งเปิด project ใหม่ คือ Jazz Dream Team เพิ่อหายอดฝีมือของแต่ละชิ้นเครื่องมือในวงแจ๊สมารวมกัน รออีกไม่นาน ผมว่า Jazz ก็จะเป็นที่นิยมเช่นกัน แต่อุปสรรคสำคัญ คือ ฟังยากอยู่บ้าง ก็อยู่ที่ว่าจะสามารถ adapt ให้คนฟังฟังง่ายขึ้นได้หรือไม่ อาจออกมาในรูปของ Pop Jazz 55+ ซึ่งตัวอย่างก็มี อย่างคุณโก้ Sax Man
เอาล่ะ นี่ก็คือภาพรวมๆ ที่อาจจะพอมองเห็นได้ในภาพรวม มีอีกหลายอย่างที่ขาดตกไป เพราะเรื่องนี้เขียนกันเป็นเล่มๆได้เลย ก็หวังว่าจะได้ประโยชน์ไปบ้าง อย่างน้อยก็ในแง่ที่ดนตรีไม่ได้มีแค่ Pop & Rock ลองฟังเพลงให้หลากหลาย คุณก็อาจจะได้พบโลกใหม่ๆ สีสันใหม่ๆในชีวิตครับ
